Hamza Halabaku Mujë S. Berisha TAHIR Z. BERISHA Një jetë në mision të dijes dhe të idealeve kombëtare (MONOGRAFI) “Ishe një mbret i llojit të vet Kolos i pamposhtur në tallaze jete, N’ecejaket e Tua, n’furtuna të kohës Qëndrove, s’u sprapse, ideal brezash mbete.” * Pishtarëve të arsimit shqip – mendjendriturve, të të gjithë brezave, që me shkronjat arbdhetare hapën horizonte diturie. Paçin dritë! Shtëpia botuese FAIK KONICA PRISHTINË, 2018 Redaktor Mehmet Halimi, akademik Recensues Prof. dr. Fatmir Terziu Zenun Rexhepi, prof. Redaktor gjuhësor Sulejman Dërmaku Realizimi kompjuterik Gazmend T. Berisha Sulejman Dërmaku Fotografitë i përzgjodhi Gazmend T. Berisha Korrektor Gazmend T. Berisha Kopertina Faton Bajgora U shtyp në shtypshkronjën: DritaPress, Prishtinë Tetor 2018 Tirazhi 500 copë ISBN 978-9951-06-712-2 |
|
Monday, 31 December 2018
Tahir Z. Berisha - Një Jetë Në Mision Të Dijes Dhe Të Idealeve Kombëtare (2018)
Saturday, 31 December 2016
Sundimtari i Ri dhe Kutia Magjike
Në një vend të largët e të çuditshëm, ku jeta matej me shekuj e mileniume, ishte vënë si rregull që mbretërit të sundonin nga njëqind vjet. As më shumë dhe as më pak. Dhe kjo traditë nuk u thye as gjatë ndërrimit të sundimtarit të fundit, kur po përmbyllej një milenium dhe po fillonte tjetri. Pas rrumbullak njëqind vjet sundimi, Shkëlqesia e tij, Llukeshi XX (kështu, me numra, sipas radhës, emërtoheshin të gjithë mbretërit e atij vendi), i plakur dhe i kërrusur nga barra e rëndë e moteve, më në fund, u detyrua t’ia lëshonte fronin trashëgimtarit të dinastisë mbretërore, Llukeshit XXI.
O sa u mallëngjye ky plakush në çastin kur zbriti nga froni, se prej aty menjëherë e dërguan në muzeun e historisë, atje ku e kishin vendin të gjithë sundimtarët qindvjeçarë të asaj dinastie. Lotët i shkonin çurg, sikur një çilimiu. Megjithëqë e dinte se s’kishte kthim prapa, assesi s’po mund të pajtohej t’i humbiste privilegjet dhe të mirat që i ofronte froni mbretëror dhe, aq më pak, ta humbiste fuqinë për të sunduar ashtu siç ia kishte dashur qejfi.
Njerëzve të atij vendi u vinte keq për lotët që po derdhte sundimtari i deridjeshëm, megjithëse asnjëherë nuk kishin pasur ndonjë simpati për të. Madje, mund të thuhet se më shumë e kishin urryer për mynxyrat që ua kishte sjellë. Megjithatë, në atë ceremonialin madhë-shtor të ndërrimit të sundimtarëve, të gjithë i pati kapluar një gëzimi i papërmbajtur. Gjithandej këndohej e vallëzohej, ngriheshin dolli, shkre-peshin fishekzjarrë të panumërt. Secili e shprehte gëzimin në mënyrë të vet. Edhe fëmijët ndërrimin e sundimtarëve e përjetuan si diçka të jashtë-zakonshme, si një festë të madhe, si një ngjarje që s’mund të harrohet kurrë.
Sapo e mori pushtetin, sundimtarit të ri filluan t’i arrinin telegrame urimi nga të gjitha anët e mbretërisë së tij. E përgëzonin për fronin e marrë, duke i uruar shëndet, punë të mbarë dhe shumëçka tjetër. Në një telegram urimi të një fëmije sundimtari i lexoi edhe këto fjalë: “Shkëlqesi! Bëhu i mirë dhe sundo drejt. Mos i harro dhe fëmijët. Ne kemi shumë dëshira, por ajo që është më kryesorja duam që të mos ketë dhunë dhe paqja të mbretërojë në gjithë vendin”. Këtë urim sundimtari e veçoi si të sinqertë, andaj urdhëroi që ta ruanin në arkivin e tij personal.
Sundimtarit të ri i arrinin edhe dhurata të llojllojshme: të çmuara e më të çmuara, të çuditshme e më të çuditshme, madje edhe sosh që të bënin për të qeshur. Të gjitha këto dhurata ia shtonin kërshërinë për t’i shikuar. Për ndonjërën nga to, e cila i dukej interesante, kërkonte të mësonte dhe vlerën praktike të saj. Një ditë i arriti një dhuratë e çuditshme. Ishte një si kukull palaço, e cila fliste qartë këto fjalë: “O Babambret, sundo drejt. Po u bëre punëve lak do të biesh në batak. Pastaj bashkë me bretkosat ditë e natë do të bësh kuak, kuak…”
Kur sundimtari i ri i dëgjoi këto fjalë, qeshi gjatë me loçkën e zemrës. Por, pastaj, kur kukulla palaço vazhdimisht i përsëriste të njëjtat fjalë, atëherë nisi të mendonte për porosinë e tyre. “Njerëzve çka nuk u bie ndër mend”, – i tha një këshilltari të tij. Megjithatë, urdhëroi që ta ruanin në koleksionin e dhuratave të dinastisë mbretërore.
Dhurata më e çmuar sundimtarit të ri i erdhi nga një inxhinier, i cili merrej me shpikje teknike. Ishte ky një aparat i çuditshëm, i quajtur “Kutia magjike”. Vetëm me një shtypje suste, në ekranin e tij mund të shihje dhe të mësoje gjëra interesante nga jeta dhe historia njerëzore, madje që nga humbëtirat e kohëve më të lashta. O sa u gëzua për këtë dhuratë të çmuar. “Do të më shërbejë shumë që të projektoj vizionin tim për të udhëhequr mbretërinë në njëqind vjetët e ardhshëm”, - i tha vetes me një admirim të papërmbajtur, ndërsa urdhëroi që projektuesit t’ia bënin një vend nderi në pallat si njeri shumë i nderuar.
Sundimtari i ri pa humbur kohë filloi të merrej me këtë kutinë magjike. Interesohej të mësonte për gjeografinë e mbretërisë aneskaj tërthoreve të saj, për njerëzit dhe jetën e tyre, kulturën, traditën e zakonet dhe për gjithçka tjetër. Në veçanti, interesohej të merrte njohuri për historinë e vendeve që nga lashtësia. Me net të tëra hulumtonte, hulumtonte... Ky bën pyetje, aparati përgjigju. Dikur koka iu ngarkua me njohuri të shumta nga të cilat nuk po mund të gjente qetësi. Sidomos e shqetësonte e kaluara e njerëzimit. Sa luftëra të pakuptimta ishin bërë dhe sa jetë të pafajshme ishin shuar. Miliona e miliona njerëz ishin bërë viktima vetëm për të kënaqur lakminë e sundimtarëve të pangopshëm për pushtet të pakufishëm, pasuri përrallore dhe famë zulmëmadhe.
Një ditë, gjersa në ekranin e “Kutisë magjike” po shikonte pamje tmerruese dhune e terrori, që s’i kap as mendja e njeriut, të një ushtrie sundimtari tiran, ndaj një populli të vogël, por liridashës, dhe, kur në këto pamje të trishtuara pa dhe vrasje e tortura fëmijësh, sundimtarit të ri iu kujtuan fjalët e atij vogëlushit: “Shkëlqesi! Bëhu i mirë e sundo drejt. Mos i harro dhe fëmijët. Ne kemi shumë dëshira, por ajo që është më kryesorja duam që të mos ketë dhunë dhe paqja të mbretërojë në gjithë vendin”. Nga ai çast vendosi: “Gjatë sundimit tim - tha - do të bëj çmos që kurrë më të mos ketë luftëra. Dua që njerëzit të jetojnë në liri, paqe dhe drejtësi. Posaçërisht do të kujdesem për fëmijët, që të çojnë jetë të lumtur dhe pa brenga. Pa fëmijë s’ka ardhmëni” - tha në fund dhe u betua se do t’u përmbahet këtyre idealeve.
Se a do t’i përmbahet betimit ky sundimtari i ri, do të tregojë koha. Mbretërit gjithmonë i ka hutuar lakmia dhe i ka dehur fama. Megjithatë, duhet shpresuar se një herë e përgjithmonë janë mbushur mend. Dëshmitare për të gjitha të bërat e të pabërat e tyre përsëri do të jetë “Kutia magjike”. Kujdes për ata që sundojnë botën! Veprat e mira shpërblehen. Tirania kurdoherë të hedh në batak bretkosash.
Rrezearta
Rrezearta, ajo sugaresha lazdrake e Diellit, i donte shumë lojërat me fëmijët. Sapo niste pranvera e deri në vjeshtën e vonë nuk ndahej nga moshatarët e vet. Zgjohej herët dhe, e mbushur përplot gëzim, i shoqëronte gjithandej: ndër kopshte, oborre e lëndina, ndër fusha e male, ndër liqene e dete dhe kudo që ishin. I shoqëronte dhe në foshnjore, në çerdhe e shkolla. Sidomos kishte dëshirë të lozte me fëmijët kur shkonin në verime. O, sa e kënaqte ajo loja aty, në bregdet, ku merrnin pjesë dhe valët kaltëroshe. Prej mëngjesit e deri në mbrëmje nuk i shqitej lojës me fëmijë. Vetëm nata dhe gjumi e ndanin nga ta. Mandej, në ato lojërat me Rrezeartën, fëmijët merrnin ngjyrën si të arit. Pastaj, kush mund t’i dallonte, se bëheshin njësh me të.
Fëmijët e donin shumë Rrezeartën se ua ngrohte zemrat dhe i mbushte plot hare. Mezi pritnin të zbardhte dita për t’u takuar me këtë vogëlushe rrezexhevahir. Dhe çdo ditë, që në agmi, gjithandej dëgjoheshin zëra ngazëllimi: Rrezearta, Rrezearta... Erdhi Rrezearta, shoqja jonë, motra jonë, drita jonë! Pastaj përqafime të ngrohta, lojëra, këngë e valle dhe gjithçka tjetër që e zbukuron jetën e fëmijëve. Kështu për çdo ditë deri në vjeshtën e vonë. Eh, sa i pashpirt u dukej ai Dimri, kur me re të dendura skëterrë e mjegullnaja mbulonte qiellin dhe Rrezearta s’dukej gjëkundi. Kjo ishte një ndarje e dhembshme, por i mbante shpresa se, kur të kthehej vera, do të takoheshin përsëri në bregdetin magjik.
Rrezearta mërzitej shumë kur ndahej nga fëmijët. I humbte ajo hareja që e bënte shumë simpatike dhe të dashur nga të gjithë. I humbte ai shkëlqimi rrezatues që të ngroh në shpirt. Mbyllej në vetvete sikur margaritari në guaskën e vet. Po kush mund ta ngushëllonte në atë fatkeqësi ndarjeje nga shoqëri fëmijësh? Kush mund t’ia qetësonte shpirtin e trazuar? Jo, askush, përveç Diellit të madhërishëm. Ai, si një prind i mirë, me urtinë e tij, e qetësonte të bijën duke i thënë se duhej të pushonte cazë për të marrë fuqi të reja; se në syrin e pranverës do t’i bënte pikë e pesë ato retë idhnake; se më e dashura e tij do t‘u bashkohej përsëri lojërave me fëmijë, kudo që të jenë ata. Dielli me fuqinë e tij, gati hyjnore, do të bënte gjithçka për Rrezeartën, madje dhe mrekulli. E donte shumë këtë sugareshën e hareshme, më shumë se çdo gjë tjetër dhe ia plotësonte çdo dëshirë.
Pastaj erdhi një mot, që mos u ktheftë kurrë. Rrezearta nuk u duk paksa më gjatë. Sugareshës së Dimrit, Rrezezezës, i vinte inat që fëmijët e donin më shumë atë bukuroshen e Diellit. Andaj, e luti të atin që të errësonte qiellin e ta bënte skëterrë në mënyrë që ajo, Rrezearta, të mos dukej gjëkundi. Dhe, vërtet, atij moti hapësirën qiellore e mbuluan re dhe mjegullnaja të dendura, madje dukej sikur nuk do të largoheshin kurrë.
Të gjithë i pati kapluar një trishtim nga ajo terrinë ogurzezë. Fëmijët, këto qenie të brishta, po tmerroheshin. Të gjithë po pyesnin se ç’e keqe do ta ketë gjetur Rrezeartën që s’po dukej gjëkundi. Dikush thoshte se ishte e sëmurë, të tjerë thoshin se mund të kishte shkuar në Mars për të lozur me fëmijët marsianë, por kishte zëra që thoshin se ajo ndoshta ishte rritur dhe më nuk i donte lojërat me fëmijët.
Mirëpo, të gjitha këto ishin vetëm thashe-theme se e vërteta ishte që Rrezearta digjej e përvëlohej për t’u takuar përsëri me fëmijët, kudo që ishin. Madje, njëherë, pa e pyetur të atin, Diellin, ishte lëshuar t’i depërtonte retë e të bashkohej me vogëlushët. Por kjo ishte vetëm një aventurë e rrezikshme e Rrezeartës, nga e cila për pak sa nuk e pësoi keq. Ajo kuçedra mjegullnajë gati sa nuk e përpiu. Dielli, kur e kuptoi këtë, u inatos aq shumë saqë i tëri mori zjarr, duke lëshuar rrezet më të fuqishme që shponin mjegullnajën tej më tej, duke e bërë copë e grimë. Pastaj qielli u çel i tëri, sikur të mos kishte ekzistuar kurrë mjegullnajë.
O, sa u gëzua Rrezearta, kur u takua sërishmi me fëmijët. Përqafime e përqafime. Lojëra e lojëra. Këngë e valle. Fëmijët gati sa s’fluturonin nga gëzimi. Gjithandej jehonin zëra vogëlushësh: Rrezearta, Rrezearta… Erdhi Rrezearta, shoqja jonë, motra jonë, drita jonë.
Sundimtari i Ri dhe Kutia Magjike (2016)
Mujë S. Berisha SUNDIMTARI I RI DHE KUTIA MAGJIKE Përmbledhje tregimesh për fëmijë “Në kujtim të axhëve të mi - Gani, Tahir dhe Xhavit Z. Berisha, veteranë të arsimit, me ndjenjën e dashurisë, respektit dhe krenarisë së përjetshme.” Shtëpia Botuese FAIK KONICA PRISHTINË, 2016 Redaktor: Nazmi Rrahmani Recensentë: Prof. Dr. Sc. Faik Shkodra Ramadan Musliu Lektor: Sulejman Dërmaku Korrektor: Gazmend T. Berisha Realizimi kompjuterik: Gazmend T. Berisha Ballina dhe Ilustrimet: Gazmend T. Berisha U shtyp në shtypshkronjën: PROGRAF-Prishtinë Tirazhi: 500 copë Katalogimi në botim - (CIP) Biblioteka Kombëtare e Kosovës "Pjetër Bogdani" 821.18-93-32 ISBN 978-9951-06-573-3 |
* * *
|
Wednesday, 4 March 2015
Në Trenin Ogurzi
Beni me të ëmën dhe motrën mezi i shpëtuan zjarrit të luftës. Me disa plaçka në shpinë e me fëmijët për dore, Hana Guri iu bashkua atyre njerëzve fatmjerë që po iknin për të shpëtuar kokën. Por ata zjarrvënësit, korba të zinj, u dolën përpara. Me kërcënim të armëve i detyruan të merrnin drejtimin e Fushë-Kosovës. Prej atje donin t’i shpërngulnin në Maqedoni apo në dreq të mallkuar. Po, atje, në Fushë-Kosovë po i priste ai treni ogurzi, karakatinë e dreqit, i cili po e zbrazte Kosovën.
Ashtu zemërthyer, Hana po qante pa zë. Edhe Beni e Shpresa, me nga një çantë në dorë, ku mbanin ca libra dhe gjësende të tjera, po ecnin ngjitur me të ëmën, të heshtur e zemërngrirë. Edhe turma ishte e nemitur. Vetëm ndonjë vaj foshnje apo fëmije të uritur, herë-herë e prishte qetësinë e atij mëngjesi të përhitur. Por ata ishin zëra që dilnin si të ngulfatur, sa nga lodhja, etja e uria, po më shumë nga frika e policëve mjekroshë e zijoshë.
Në stacionin hekurudhor, në Fushë-Kosovë, ishte grumbulluar një mori njerëzish. Më shumë dalloje gra, fëmijë e burra të moshuar. Kishte dhe djem të rinj, por ata ishin të paktë. Shumica kishin rrokur armët për të luftuar shkelësin. Të gjithë të lodhur e të rraskapitur. Policë të shumtë po e ruanin turmën, të gatshëm që për çfarëdo kundërshtimi të përdornin shufrat dhe armët. Edhe Beni ishte këputur nga lodhja, por më shumë e kishte molisur etja. Buzët i ishin bërë shkrumb. Një sylynjar i kroit, që gjendej para ndërtesës së stacionit hekurudhor, rridhte pa pushim. Si duket, ata policët, e kishin lënë me qëllim të rridhte, vetëm sa për t´i ngashënjyer njerëzit e molisur e të etur, për të njomur buzët e shkrumbuara. Por ec e shkëputu nga turma. Kordoni i policëve nuk lejonte asnjë lëvizje, se shmangie jo se jo. Uji i kthjellët e joshi edhe Benin. Në atë gjendje të padurueshme që ishte, në një moment, u shkëput prej duarve të së ëmës dhe u nis drejt kroit. Një polic me sy të gjakosur e urdhëroi të zmbrapsej. Beni s’e kuptoi gjuhën e tij. Vazhdoi të ecte drejt kroit për të pirë ujë. Polici e kapi për veshi. Deshi t’ia këpuste. E ëma vrapoi pas tij për ta shpëtuar. Polici i ra me shufër. Në atë rrëmujë, Benit i ra çanta nga dora. Një polic tjetër i mëshoi çantës me këmbë. Plaçkat u shpërndanë. Bashkë me të tjerat edhe librat dhe ato tri – katër piktura, të cilat kishte arritur t’i merrte me vete. Beni nisi t’i mblidhte, por polici i mëshoi me shufër në dorë. Djaloshi ndjeu dhembje të fortë, por nuk iu tremb syri. Librat dhe pikturat ishin dhembja e tij. Në ato çaste erdhi treni. Turma lëvizi. Polici e la Benin, për t’u marrë me turmën. Pastaj, sa çel e mbyll sytë, vagonët u mbushën përplot me njerëz. Një fishkëllimë e hollë sikur ua shpoi zemrat tej më tej. Treni ogurzi, u nis në drejtim të jugut, duke rënkuar e gjëmuar nga barra e rëndë: drang-drang, drang-drang ...
Hana Guri me fëmijët u gjend diku në vagonët e fundit. Njerëzit ishin ngjeshur si sardelet. Vështirë të gjeje vend për të qëndruar në këmbë, se të uleshe ishte e pamundur. Të zihej fryma nga ajo zagushi. Nuk fliste kush. Mbretëronte qetësi varri. Te të gjithë vërehej një brengë e thellë, frikë dhe pasiguri për fatin e tyre. Vallë! Ku do t’i shpinin?!
Në Maqedoni, apo edhe më larg?! Ndoshta andej nga Anadolli. Ku u dihej planeve të shkelësit. Disave, më të moshuarve, në ato çaste, po u kujtohej shpërngulja e shqiptarëve për në Turqi, me dhunë e terror. Ishin ato vitet ogurzeza, vitet ‘56 të shekullit të njëzetë. Atëbotë, i njëjti shkelës shqiptarëve u kërkonte të dorëzonin armë, i kishin apo nuk i kishin. Kush e duronte dhunën, rrihej e dërrmohej, disa edhe vdisnin nga torturat, por nuk e lëshonin pragun e shtëpisë, nuk e lëshonin Kosovën. Ata që nuk duronin dhunë, shitnin shtëpi e tokë dhe, me ato pakë para, i rregullonin vizat, pastaj ngarkoheshin në trenin për Turqi. Edhe atëherë, ai treni ngarkohej deng me refugjatë shqiptarë dhe nisej në drejtim të Stambollit, duke gjëmuar: drang-drang, drang-drang... Një plaku në moshë të shtyrë iu kujtua ajo shpërngulja me dhunë e shqiptarëve nga Sanxhaku i Nishit, në vitin 1878, dhe rrëfimet e gjyshit për atë furtunë terrori, kur njerëzit, për të shpëtuar kokën, kishin lënë shtëpitë dhe tokat dhe ishin strehuar në Kosovë e gjetiu. Duke i kujtuar të gjitha këto shpërngulje nga i njëjti shkelës, plaku nuk po mund t´i përmbante lotët. E mendonte më të keqen. Mos vallë po i dërgonin në ndonjë kasaphanë?! Mjaftonte të ndalonin trenin në ndonjë grykë mali, andej nga Kaçanikut, dhe t’i masakronin, t’i bënin mish për topa. Kishte edhe të atillë që as në situata të vështira nuk ligështoheshin, e mbanin atë krenarinë njerëzore. Me një qëndrim të tillë me dinjitet sikur u jepnin zemër të tjerëve të qëndronin të qetë, të mos i kapte paniku. I tillë ishte dhe një burrë, në dukje intelektual, i të pesëdhjetave. Ai, siç qe ulur, u ngrit dhe, me një zë autoritar, e theu atë heshtje varri:
- Mos u ligështoni, o njerëz, se një ditë do të kthehemi në shtëpitë tona! Amerika po na ndihmon, ore, e dini ju? Edhe Evropa. Edhe djemtë tanë po luftojnë për lirinë e Kosovës. E po, hapni dritaret e vagonit që të mos ngulfatemi – propozoi apo urdhëroi, kjo nuk ishte me rëndësi. Pastaj iu drejtua Hanës: - Zonjë, urdhëroni e uluni me fëmijët në vendin tim.
Të gjithë sa ishin në vagon u befasuan nga toni urdhërues i atij burri. U kthyen dhe po e shikonin me habi. Nga i erdhën ajo fuqi e siguri në zërin e tij. Hana, e befasuar nga mirësjellja e zotërisë, i cili ia liroi vendin, e falënderoi, pastaj u ul me Benin e Shpresën, të ngjeshur pranë vetes. Në atë gjendje që ishte, zemra po i qante, por fjalët dhe gjesti i atij burrit, paksa i dhanë fuqi të mos ia plaste vajit. Edhe Beni ishte shumë i pikëlluar nga ato pamje të trishtueshme që përjetoi atë ditë. Djegia e shtëpisë, dhembja për gjyshërit, ndarja nga Lulja e zemrës, torturat që i bënë policët mjekërzinj në stacionin hekurudhor, pikëllimi për pikturat e djegura, të gjitha këto kishin lënë vragë të pashlyeshme në shpirtin e njomë të këtij vogëlushi. Ashtu i traumatizuar siç ishte, ia nisi të dëneste.
Hanës i qante zemra për të birin, por nuk dinte si ta qetësonte. Fjalët ishin të tepërta në ato çaste të vështira, jo vetëm për të dhe fëmijët e saj, por edhe për të gjitha ata që u gjenden në atë tren famëkeq. E mori në përqafim dhe lotët e saj u përzien bashkë me të birit. Ngrohtësia e së ëmës dhe lëkundjet e trenit, dikur e qetësuan Benin. Ashtu në përqafim të nënës e zuri gjumi, një gjumë përplot ëndrra të trishtueshme.
Saturday, 1 March 2014
Dhurata më e shtrenjtë
Ç`të dhuroj për festën tënde?!
Dimër është, lule s`të zë syri.
Lule plastmase s`dua të të jap
Ato janë pa zemër, pa gjak.
Bija ime, zemra e nënës!
Vetëm një përqafim dua nga ti.
Eja më jep dhuratën më të shtrenjtë
O, të pastë nëna engjëllushe!
- - - - - - - - - -
[Mujë S. Berisha: "Dhurata më e shtrenjtë", Prishtinë, 2013, fq.35]
Ç' është dashuria
I do llokumet me arra
Dhe çokollatat me lajthia;
Dashuria është si lulja
Duhet kultivuar me kujdes
Dhe ruajtur me xhelozi;
Dashuria është si gjeraqina
Të rrëmben papritur
Dhe s` të lëshon nga kthetrat;
Dashuria është si ylberi
Ka shumë ngjyra
E zemrës është më e mira;
Dashuria është margaritar
Nuk blihet me para
S` peshohet me ar.
- - - - - - - - - -
[Mujë S. Berisha: "Dhurata më e shtrenjtë", Prishtinë, 2013, fq.59]